Η αποδοχή μίας κληρονομιάς μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε ρητά είτε σιωπηρά. Ρητά γίνεται με συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομιάς, η οποία πρέπει να μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο και να δηλωθεί στο Κτηματολόγιο, εφόσον στην κληρονομιαία περιουσία περιλαμβάνονται και ακίνητα. Σιωπηρή αποδοχή λαμβάνει χώρα όταν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αποποίησης της κληρονομίας, οπότε και τεκμαίρεται ότι έχει γίνει αποδοχή.
Τα τελευταία έτη, με δεδομένο ότι πολλοί θανόντες αφήνουν ως κληρονομιά συσσωρευμένες οφειλές, αλλά και λόγω της αυξημένης φορολογίας των ακινήτων, παράλληλα με κάποιο ακίνητο, μεγαλύτερος παρατηρείται ο αριθμός των αποποιήσεων σε σχέση με τις αποδοχές. Ειδικότερα, πολλοί κληρονομούμενοι, προ του θανάτου τους, έχουν δημιουργήσει οφειλές σε Τράπεζες (είτε ως οφειλέτες είτε ως εγγυητές), σε Ασφαλιστικά Ταμεία, Εφορία, ιδιωτικές οφειλές κ.λπ. Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει ο κληρονόμος να σταθμίσει σοβαρά και με υπευθυνότητα το αν τον συμφέρει να αποδεχθεί την κληρονομία, αναλαμβάνοντας υποχρεωτικά και όλα τα χρέη του κληρονομούμενου ή να αποποιηθεί, γνωρίζοντας, όμως ότι θα χάσει την τυχόν περιουσία, που άφησε ο κληρονομούμενος.
Διαδικασία αποποίησης:
Η δήλωση αποποίησης κληρονομίας πρέπει να ολοκληρωθεί εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών, η οποία αρχίζει από τότε, που ο κληρονόμος λάβει γνώση της επαγωγής σε αυτόν κληρονομίας. Σε περίπτωση, που υπάρχει διαθήκη, η προθεσμία δεν ξεκινά πριν από τη δημοσίευσή της στο αρμόδιο Δικαστήριο. Αν όμως ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό, η προθεσμία είναι ένα έτος.
Για να γίνει αποποίηση κληρονομίας θα πρέπει να γίνει δήλωση στο Γραμματέα του Ειρηνοδικείου του τόπου τελευταίας κατοικίας του κληρονομουμένου. Η συγκεκριμένη δήλωση θα πρέπει να γίνει από τον ίδιο τον κληρονόμο, διαφορετικά απαιτείται ειδικό πληρεξούσιο συνταγμένο από συμβολαιογράφο.
Αποποίηση μεταγενέστερη της ανωτέρω προθεσμίας είναι άκυρη και θεωρείται πλέον ότι έχει γίνει αποδοχή.
Η αποποίηση της κληρονομίας δεν μπορεί να είναι μερική. Αφορά υποχρεωτικά σε όλη την κληρονομιαία περιουσία.
Ωστόσο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή όταν κάποιος κληρονόμος προβαίνει σε αποδοχή κληρονομίας, καθώς η αποποίηση δε σταματάει στον ίδιο. Το δικαίωμα για αποποίηση μεταβαίνει στους κληρονόμους του κληρονόμου. Δηλαδή, έπειτα από αυτόν η κληρονομία μεταβαίνει συνήθως στα τέκνα του, τα οποία πρέπει επίσης να προβούν σε αποποίηση.
Η προθεσμία αποποίησης των τέκνων είναι και πάλι τετράμηνη, η οποία ξεκινά από την ημέρα αποποίησης των γονέων του.
Αποποίηση ανήλικων τέκνων:
Όταν η αποποίηση αφορά σε ανήλικα τέκνα, η διαδικασία πρέπει να γίνει υποχρεωτικά από τους γονείς τους και απαιτεί έκδοση δικαστικής απόφασης, η οποία θα παρέχει στους γονείς την ειδική άδεια να αποποιηθούν για λογαριασμό των τέκνων τους. Σε αυτήν την περίπτωση αποκλειστικά αρμόδιο είναι το Δικαστήριο της κατοικίας του ανήλικου τέκνου. Οι γονείς θα πρέπει να εκθέσουν στο Δικαστήριο όλους τους λόγους, για τους οποίους δεν είναι προς το συμφέρον του τέκνου τους η αποδοχή της συγκεκριμένης κληρονομίας.
Όταν αποποιηθούν όλοι ο κληρονόμοι, η περιουσία του κληρονομούμενου περιέρχεται στο Δημόσιο.
Η λήψη νομικής συμβουλής, στην περίπτωση επαγωγής σε κάποιον κληρονομίας, κρίνεται απολύτως απαραίτητη, προκειμένου να ληφθούν όλες οι παράμετροι υπ’ όψιν (αξία περιουσίας, οφειλές κληρονομούμενου, φορολογικό κόστος ενδεχόμενης αποδοχής), να υπολογιστεί με ακρίβεια το συμφέρον του κληρονόμου και είτε να ολοκληρωθεί με τον ασφαλέστερο τρόπο η αποδοχή κληρονομιάς είτε να γίνει αποποίηση, ώστε να αποφευχθεί η επιβάρυνση του κληρονόμου με δυσβάσταχτα γι’ αυτόν χρέη.